Suzanne Blotenburg • 02 november 2019 08:42 @suusnl
De dag dat we babybillen in katoenen lappen met veiligheidsspelden wikkelden lijkt ver achter ons. Maar wie de 'hippe moeders' van nu volgt, ziet regelmatig een moderne versie van die wasbare luier voorbijkomen. Toch laten grote bedrijven de herbruikbare versie vooralsnog links liggen.
Een kind draagt gemiddeld vijf wegwerpluiers per dag. Goed voor 22 kilo afval per maand, berekende Milieu Centraal. Jitta Meijer (34), moeder van Cai (1), maakte een snelle rekensom: we vullen in Nederland elk jaar 14.000 vuilniswagens met luiers. "Duurzaamheid was voor mij de nummer één reden om voor wasbare luiers te kiezen", zegt ze.
Sinds september verkoopt Meijer via The Green Butt wasbare luiers. "Ik dacht eerst nog: getver, daar ga ik niet aan beginnen. Maar ze hoorde haar vriendinnen er steeds vaker over. Ook op Instagram lijkt het de gewoonste zaak. "Het onderwerp is nog een beetje stoffig, zegt ze. "Ik hoop het toegankelijk te maken, er is veel keuze."
Het zijn echt geen ouderwetse lappen meer. Maar dat moeten we nog wel vaak uitleggen.
Terug van weggeweest?
Is de wasbare luier terug van weggeweest? Een rondgang langs de cijferbureaus geeft weinig resultaat. Milieu Centraal beschikt alleen over cijfers uit de jaren 90, maar denkt dat het gebruik, zowel van uitsluitend wasbaar als een combi met wegwerp, boven de 8 procent moet liggen.
Ilka van der Poel, eigenaar van webshop voor wasbare luiers Nappy's.nl houdt het op zo'n 5 procent. "Maar het zou ook meer kunnen zijn", zegt ze. Het gebruik is marginaal, zo lijkt het. "Tegelijkertijd zijn wij sinds de oprichting vijf jaar terug, vijftig keer over de kop gegaan qua groei", zegt Van der Poel.
Meer webshops
Ook Sjouke Liem van fora Sterk voor Wasbaar en WasbareluierWereld ziet de animo toenemen. "Onze volgersaantallen groeien en Nederlandse webshops verkopen steeds meer", weet ze. Cijfers worden niet gedeeld, omdat er aardig wat concurrentie is: er zijn een stuk of zeventien grotere webwinkels. "In zo'n kleine markt kan niet iedereen het hoofd boven water houden."
Er zijn in Nederland inmiddels zo'n zeventig merken wasbare luiers beschikbaar. Van duurzaam tot synthetisch en van duur tot goedkoop. Ze worden gemaakt in landen zoals China en de VS en verhandeld via websites zoals Lieveluiers, Kidzstore en Kaatje Katoen.
Momentum voor wasbaar
De kleine ondernemers rekenen op momentum. Inmiddels werken ook verschillende gemeenten aan promotietrajecten. Zo kunnen ouders in Amsterdam of Heerenveen de luiers gratis uitproberen. Komend voorjaar wordt dat uitgerold in de Metropoolregio Amsterdam, met 33 gemeenten, weet Linda Nijenhuis van Milieu Centraal.
"Er is meer aandacht voor. Wegwerpluiers zorgen voor veel kilo’s restafval en gemeenten willen die hoeveelheid omlaag brengen", zegt Nijenhuis. Er wordt wel getest met recycling, maar er is voor nu nog geen echte oplossing."
'300 miljard volgepoept'
Ondertussen groeit de luierafvalberg. Mede door de vergrijzing (ook ouderen dragen vaak luiers) en een groeiende vraag in opkomende economieën. Er worden volgens Journalist Michel Robles jaarlijks 200 tot 300 miljard stuks volgepoept. In Nederland gooien we er 1 miljard weg - goed voor 5 tot 8 procent van ons restafval, onderzocht hij voor EOS.
"De wegwerpluier verovert de wereld sinds Procter & Gamble in 1961 de eerste Pampers presenteerde. Vanaf dat moment zijn westerse babybilletjes voor ruim negentig procent ingepakt", zegt Robles.
Fabrikanten buitelen over elkaar heen met nieuwe producten in deze 'vechtsector'. Marktleider Procter & Gamble, de naam achter Pampers, zou volgens Reuters goed zijn voor een aandeel van 27 procent in een markt van 44 miljard dollar (2018).
Minder impact op het milieu?
Ook als je wassen meetelt, hebben wasbare luiers minder impact op het milieu, onderzocht Milieu Centraal. Volgens Robles is die impact minder duidelijk, omdat voor wasbare luiers, vaak gemaakt van katoen, ook veel pesticiden en water worden gebruikt.
De wasbare luier is goedkoper, zegt Milieu Centraal. De gemiddelde kosten per kind liggen op 800 euro. Voor de wegwerpversie is dat 1300 euro. "Voor wasbare luiers geef je dat bedrag in een keer uit", zegt Meijer. Dat schrikt af. "Maar je kunt ze voor meer kinderen gebruiken. Mijn zoontje paste met drie weken al in de onesize-luier, die kan hij aanhouden tot hij zindelijk is."
Wasbare luiers voelen in principe altijd nat zodra een kindje erin geplast heeft. De algemene opvatting is dat kinderen daardoor eerder zindelijk zijn.
Tweedehands handel
Hoe meer kinderen, hoe voordeliger. Er is daarom ook een levendige tweedehandshandel in wasbare luiers. Er staan nu 900 advertenties op Marktplaats, weet woordvoerder Wesley van den Berg. "Per dag zien we tussen de twee- en driehonderd zoekopdrachten, vooral in de zomer piekt de vraag."
Meijer had een aha-moment toen ze leerde over inlegvellen. "Die gooi je meestal weg, het broekje en overbroekje dat veel wasbare luiers hebben gooi je in de wasmachine", vertelt ze. "Het zijn echt geen ouderwetse lappen meer." Van der Poel beaamt dat. "Maar dat moeten we nog wel vaak uitleggen."
Grootmachten hebben geen interesse
De wasbare luier zou volgens de fans beter ademen. "Er zitten geen chemicaliën in de buurt van je baby's billen", zegt Meijer. Ook de "poonami" - poep tot aan de oksels - is verleden tijd. Door de elastieken "blijven spuitluiers lekker binnenboord", aldus de ondernemer.
Voordelen genoeg zo, lijkt. De wasbare luier past helemaal in de moderne trend om duurzamer en bewuster te leven. Toch laten de meeste grote namen de trend links liggen. Zowel Procter & Gamble (Pampers), Kruidvat als Etos laten aan RTL Z weten geen wasbare luiers in het assortiment te hebben. Er zijn ook geen plannen, al houden ze de markt wel in de gaten.
De grootmachten investeren wel in meer duurzame varianten van wegwerp. "De behoefte van consumenten naar verantwoorde producten neemt toe, maar ook gemak speelt een belangrijke rol", zegt woordvoerder José Mes van Kruidvat.
Drogere baby's of minder winst
Het gebruik van wasbaar vergt volgens Procter & Gamble, meer tijd en inzet. "Veel ouders gebruiken liever wegwerp", zegt een woordvoerder. "Ze zijn makkelijker, hygiënischer en handzamer. Uit onderzoek blijkt dat wegwerpluiers baby's langer droog houden."
Wasbare luiers worden door de grote namen nog niet echt gezien als bedreiging, weet Van der Poel. "Ik weet dat sommigen wel eens hebben gepolst bij fabrikanten, maar het is een complexe markt." Er zijn enorm veel soorten en systemen, dat is voor namen als Pampers nu nog te veel gedoe.
Wasbaar past vooral ook niet in hun businessmodel, weet de ondernemer. "Wasbare luiers voelen in principe altijd nat zodra een kindje erin geplast heeft. De algemene opvatting is dat kinderen daardoor eerder zindelijk zijn, omdat ze al van jongs af aan bewust zijn van hun plasgedrag." Hoe eerder zindelijk, hoe minder luiers er nodig zijn in de wereld.